Zbieranie fragmentów, czyli literackie egzystencje Europy Środkowej
12. Pech to możność zrozumienia
Położenie Europy Środkowej między dwoma mocarstwami, między dwoma siłami politycznymi i wojskowymi miało wpływ na jej historię. Dzieje Centrum są pełne wielkich klęsk i małych sukcesów, jakby powiedział Stasiuk. I te właśnie dzieje, długoletnie poddaństwo silniejszemu, wpływały na mentalność tutejszej ludności, to one, ich nieobliczalność były przyczyną strachu. Dlatego wydaje mi się, że Joseph Kroutvor myli się pisząc, że historia tylko obmywa Europę Środkową, ale nie dotyka jej mieszkańców i ich prywatności1. Sama ucieczka w biedermeier, anegdotę i parodię dały tylko częściową ulgę, niepełne ukojenie. Jakimś wyjściem, z którego zresztą skorzystał Hrabal, była akceptacja otaczającej rzeczywistości, brak chęci zmiany sytuacji politycznej, przyjęcie świata takim, jakim jest2. Być może tak naprawdę sytuacja człowieka Europy Środkowej w drugiej połowie XX wieku niewiele tylko różniła się od mieszkańca Zachodu. Być może życie w komunistycznym państwie umożliwiało szybsze zrozumienie dramatu ogólnoludzkiego:
Według ogólnie znanego żartu bycie Węgrem, czy innym podobnym wschodniośrodkowym – czy też środkowowschodnim Europejczykiem, to pech. A ten Hrabal mówi […], że to nie tak, że to nie pech, tylko tragedia, urodzić się tutaj, to tragedia, a nawet więcej: to komedia. Czyli dramat. Zaznaczam, że jest to ten sam dramat, co gdziekolwiek indziej na świecie, tyle że warunki tutaj bardziej sprzyjają zrozumieniu tego, okoliczności są bardziej uprzejme i bezustannie nam o tym przypominają3.
Mohlo by vás z této kategorie také zajímat
- Poetologické paralely v osude hrdinov svojej doby (Lenka Paučová)
- Vybrané problémy z oblasti historické lingvistiky (Kristýnka Kubíčková)